Αγ. Ιωάννου Χρυσοστόμου - Περί ημερομηνιών και χρόνων και περί σχισμάτων

(αποσπάσματα από τον Γ’ Λόγο Κατά Ιουδαίων)

. Και όπως τώρα προτιμάται να τα υπομένετε όλα, παρά να αλλάξετε τη συνήθεια, έτσι έπρεπε αυτή να την περιφρονείτε και να προτιμάτε να υποφέρετε τα πάντα και να κάμνετε το κάθε τι, ώστε να προσέρχεσθε χωρίς αμαρτήματα στη θεία ευχαριστία. Το ότι ο Θεός αδιαφορεί για τη διαφύλαξη ορισμένων ημερών, άκουσέ τον τι λέγει όταν κρίνει˙ πεινῶντα με εἴδετε καί ἐθρέψατε, διψῶντα καί ἐποτίσατε, γυμνόν καί περιεβάλετε˙ ενώ τους ευρισκομένους στα αριστερά του τούς κατηγορεί με τα αντίθετα από αυτά. Και πάλι προσάγοντας άλλον για την μνησικακία, τον κολάζει λέγοντας˙ πονηρέ δοῦλε, πᾶσαν τήν ὀφειλήν ἐκείνην ἀφῆκά σοι˙ ἔδει καί σε ἐλεῆσαι τόν συνδοῦλον σου, ὡς καί ἐγώ σε ἠλέησα. Πάλι τις παρθένες, επειδή δεν είχαν λάδι στις λαμπάδες τους, τις απέκλεισε από τον νυμφώνα. Άλλον πάλι τον απέκλεισε επειδή εισήλθε μη έχοντας ένδυμα γάμου, αλλά με ρυπαρά ενδύματα, δηλαδή την πορνεία και την ακαθαρσία. Αλλά κανείς δεν αποκλείσθηκε επειδή τέλεσε το Πάσχα αυτόν ή τον άλλο μήνα….

Και γιατί να ομιλώ για μας, που έχουμε απαλλαγή από κάθε νομική υποχρέωση και βρίσκεται το πολίτευμά μας επάνω στους ουρανούς, όπου δεν υπάρχουν μήνες και ήλιος και σελήνη και κύκλοι ετών;…

 Ας μη φιλονικούμε λοιπόν, ούτε και να λέμε εκείνο, ότι δηλαδή τόσα χρόνια νήστευα έτσι και τώρα θα αλλάξω; Άλλαξε ακριβώς γι’ αυτό και μόνο˙ επειδή για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα αποκόπηκες από την Εκκλησία, γύρισε τώρα πίσω στην μητέρα. Κανείς δεν λέγει, επειδή για τόσο χρόνο παρέμενα στην έχθρα, ντρέπομαι τώρα να συμφιλιωθώ. Γιατί ντροπή είναι όχι η προς το καλύτερο μεταβολή αλλά η παραμονή στην άκαιρη φιλονεικία. …

Ας μην επιστρέφουμε λοιπόν προς τα πρώτα, την στιγμή που ήρθαν τα τελειότερα, κι ούτε να φυλάσσουμε ακόμη ημέρες και εποχές και έτη, αλλά παντού ας ακολουθούμε με κάθε ακρίβεια την Εκκλησία, προτιμώντας πάνω απ  όλα την αγάπη και την ειρήνη. Γιατί, κι αν ακόμη η Εκκλησία διέπραττε σφάλμα, δεν θα ήταν το κατόρθωμα από την ακριβή τήρηση των χρόνων τόσο μεγάλο, όσο είναι το έγκλημα που προέρχεται από τη διαίρεση και το σχίσμα.

Τώρα δεν έχει για μένα καμιά σημασία η τήρηση του καιρού, αφού, όπως αποδείξαμε, δεν έχει ούτε για τον Θεό σημασία. Άλλωστε για το θέμα αυτό αφιέρωσα πολλούς λόγους. Αλλά ένα μόνο πράγμα ζητώ˙ το να κάνουμε τα πάντα με ειρήνη και ομόνοια και όταν εμείς και όλος ο λαός νηστεύουμε και οι ιερείς αναπέμπουν τις κοινές υπέρ της οικουμένης ευχές, συ να μην παραμένεις στο σπίτι μεθυσμένος.

Ούτε η Εκκλησία ανεγνώριζε την υποχρεωτική και ακριβή τήρηση των καιρών. Αλλ’ επειδή από την αρχή φάνηκε καλό στους Πατέρες που ήταν διασκορπισμένοι παντού, να συνέλθουν και να ορίσουν την ημέρα αυτή, η Εκκλησία τιμώντας πάντοτε την συμφωνία και αγαπώντας την ομόνοια, αποδέχθηκε την απόφαση. Για το ότι και σε μας και σε σας και σε οποιονδήποτε άλλον είναι αδύνατο να καθορίσει επακριβώς την ημέρα, κατά την οποία ο Κύριος τέλεσε το μυστήριο, αποδείχθηκε ικανοποιητικά με τα όσα έχουν λεχθή.

Ας μη σκιαμαχούμε, λοιπόν, κι ας μη βλάπτουμε τους εαυτούς μας στα μεγάλα πράγματα, φιλονικώντας για τα ανάξια λόγου. Γιατί δεν αποτελεί έγκλημα το να νηστεύουμε αυτή ή την άλλη περίοδο, αλλά έγκλημα, και μάλιστα ασυγχώρητο και άξιο καταδίκης και πρόξενο μεγάλης τιμωρίας, είναι η διαίρεση της Εκκλησίας, ο διαπληκτισμός, η σπορά της διχόνιας και η συνεχής αποστέρηση του εαυτού μας από τις συνάξεις των πιστών.

… Γι’ αυτό τερματίζοντας εδώ την ομιλία, ας ευχηθούμε από κοινού όλοι, να επιστρέψουν οι αδελφοί μας κοντά μας, και αφού ασπασθούν την ειρήνη, αποφύγουν την άκαιρη φιλονικία, καταγελάσουν την ψυχρότητα των αισθημάτων τους, σκεφθούν πιο σοβαρά και απαλλαγούν από την τήρηση των ημερών, όλοι μαζί τότε μ’ ένα στόμα να δοξάζουμε τον Θεό και Πατέρα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, στον οποίο ανήκει η δόξα και το κράτος, τώρα και πάντοτε και στους αιώνες των αιώνων. Αμήν. 

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΕΣ ΑΓΙΩΝ

Διδάγματα Μεγ. Βασιλείου

* Άνθρωπος που δεν δέχεται συμβουλή είναι εχθρός του εαυτού του.

* Ο ασυμβούλευτος άνθρωπος, είναι ακυβέρνητο πλοίο.

* Είναι ντροπή, τις βλαβερές τροφές να τις αποφεύγουμε και τα βιβλία, που τρέφουν την ψυχή μας, να μην τα διαλέγουμε.
 

* Όχι μόνο η φωνή ή το βλέμμα δείχνει το είδος της ψυχής, όπως στον καθρέφτη, αλλά κι ο στολισμός του ανθρώπου και το γέλιο, και το βήμα του ποδιού αναγγέλλει γι' αυτόν.
 

* Ο χρυσός είναι η αγχόνη των ψυχών, το αγκίστρι του θανάτου, το δόλωμα της αμαρτίας.

* * *

* Ενώ η φιλία του κόσμου μαραίνεται, όπως τα ανοιξιάτικα λουλούδια, η χριστιανική φιλία είναι τόσο αγνή όσο και μόνιμη.
 

* Μη θαυμάσεις κάτι, που δεν παραμένει και μη παραβλέψεις αυτό που μένει.
(Αγ. Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός)

***

* Καλύτερα είναι ο άνθρωπος να μη ξέρει πολλά γράμματα, και με την αγάπη να βρίσκεται κοντά στο Θεό, παρά να θαρρεί τον εαυτό του σοφό και να αποδεικνύεται υβριστής του Κυρίου.
(Αγ. Ειρηναίος ο Λουγδούνου)

***

* Η αρετή είναι η φυσική υγεία της ψυχής. Τα πάθη είναι ασθένειες που αφαιρούν την υγεία της ψυχής.
 

* Να προφυλάγεσαι από τα μικρά σφάλματα για να μην πέσεις σε μεγαλύτερα.

* Όταν νιώσεις μέσα σου τη χαρά του Αγίου Πνεύματος, οι στενοχώριες και οι θλίψεις αυτής της ζωής, γίνονται γλυκύτερες από το μέλι.

* Εάν φυλάξεις τη γλώσσα σου, εισέρχεσαι στη χαρά του Αγίου Πνεύματος. Εάν δεν έχεις καθαρή καρδιά, έχε τουλάχιστον καθαρό στόμα!

(Οσίου Εφραίμ του Σύρου)

***

* Η μεγάλη καλοπέραση γεννά πάθη και αρρώστιες, ενώ η κοπιαστική εργασία προσωρινά φέρνει κούραση, ύστερα όμως από την κούραση φέρνει υγεία και δύναμη.

* Εάν αγαπήσεις την ησυχία, θα διασχίσεις το ταξίδι σου στο πέλαγος της ζωής με γαλήνη.

* Εάν δεν βάλει προηγουμένως ο άνθρωπος τις αμαρτίες του μπροστά στα μάτια του, δεν είναι δυνατόν να ησυχάσει σε κανέναν τόπο.

(Αββά Ποιμένος)

***

* Άνθρωπος που διδάσκει, αλλά δεν εκτελεί όσα διδάσκει, είναι όμοιος με βρύση. Διότι ποτίζει και πλύνει όλους, αλλά δεν μπορεί να καθαρίσει τον εαυτό της.

* Τη στιγμή που ο άνθρωπος πέφτει σε σφάλμα και πει «ήμαρτον», αμέσως παύει να έχει ενοχή.

* Η πονηρία δεν αναιρεί καθόλου την πονηρία, αλλά εάν σε κακοποιήσει κανείς ευεργέτησέ τον, ώστε με την αγαθοποιΐα να αναιρέσεις την πονηρία. 

Εκδόσεις "Ορθόδοξος Κυψέλη"
Θεσσαλονίκη

Απόκρισις περί αναξίων αρχόντων

TOY EN ΑΓΙΟΙΣ ΠΑΤΡΟΣ ΗΜΩΝ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΣΙΝΑΪΤΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΝΤΙΟΧΕΙΑΣ

Απόκρισις περί αναξίων αρχόντων.[1]

Ερώτησις: Ο Απόστολος Παύλος λέει ότι οι εξουσίες του κόσμου έχουν ταχθή από τον Θεό[2]. Πρέπει λοιπόν να δεχθούμε ότι κάθε άρχοντας ή βασιλεύς ή επίσκοπος προχειρίζεται στο αξίωμα αυτό από τον Θεό;

Απόκρισις: Ο Θεός λέει στον Νόμο: «Θα σας δώσω άρχοντας σύμφωνα με τις καρδιές σας»[3].

Είναι λοιπόν φανερό ότι οι μεν άρχοντες και οι βασιλείς πού είναι άξιοι αυτής της τιμής προχειρίζονται στο αξίωμα αυτό από τον Θεό. Οι άλλοι πάλι πού είναι ανάξιοι προχειρίζονται κατά παραχώρησιν ή και βούλησιν του Θεού σε ανάξιο λαό εξ αιτίας αυτής ακριβώς της αναξιότητός των. Και άκουσε σχετικά μερικές διηγήσεις.

Όταν είχε γίνει βασιλεύς ό Φωκάς ο τύραννος[4] και άρχισε εκείνες τις αιματοχυσίες με τον Βονόσο[5] τον δήμιο, υπήρχε κάποιος μοναχός στην Κωνσταντινούπολη άγιος άνθρωπος, που έχοντας πολλή παρρησία προς τον Θεό, σαν να δικαζόταν με τον Θεό και έλεγε με απλότητα: «Κύριε, γιατί έκανες τέτοιον βασιλέα;» Καί τότε, αφού το έλεγε αυτό για αρκετές ημέρες, του ήλθε φωνή εκ Θεού πού έλεγε: «Διότι δεν βρήκα άλλον χειρότερο».

Υπήρχε και κάποια άλλη πόλις στην περιοχή της Θηβαΐδος πού ήταν γεμάτη παρανομία, της οποίας οι πολίτες διέπρατταν πολλά μιαρά και άτοπα πράγματα. Σ' αυτήν λοιπόν κάποιος άνθρωπος του ιπποδρόμου διεφθαρμένος στο έπακρον απόκτησε ξαφνικά κάποια ψευδοκατάνυξι και πήγε και κουρεύτηκε μοναχός και ντύθηκε το μοναχικό σχήμα. Αλλ' όμως καθόλου δεν σταμάτησε τις πονηρές πράξεις του. Συνέβη λοιπόν να πεθάνη ο επίσκοπος της πόλεως αυτής.

Τότε παρουσιάσθηκε σε κάποιον άγιο άνθρωπο άγγελος Κυρίου και του λέει: «Πήγαινε και προετοίμασε την πόλι, για να χειροτονήσουν επίσκοπο τον πρώην άνθρωπο του ιπποδρόμου».

Πήγε λοιπόν αυτός και έκανε ο,τι του παρηγγέλθη. Αφού λοιπόν χειροτονήθηκε ο προαναφερθείς πρώην ή μάλλον ετι φαυλόβιος, άρχισε με τον νου του να φαντάζεται ότι κάτι είναι και να υψηλοφρονή. Τότε του παρουσιάσθηκε άγγελος Κυρίου και του λέει: «Γιατί υψηλοφρονείς, άθλιε; Σου λέω αλήθεια ότι δεν έγινες επίσκοπος, επειδή ήσουν άξιος για ιεροσύνη, άλλα γιατί αυτής της πόλεως τέτοιος επίσκοπος της άξιζε».

Γι' αυτό λοιπόν, αν ποτέ δεις κάποιον ανάξιο και πονηρό βασιλέα ή άρχοντα ή επίσκοπο, μην απορήσης, μήτε να κατηγορήσης τήν πρόνοια του Θεού. Αλλά μάλλον μάθε απ' αυτό και πίστευε ότι παραδιδόμεθα σε τέτοιους τυράννους εξ αιτίας των ανομιών μας, κι όμως πάλι δεν αφήνουμε τα κακά μας έργα.

1. Ερωτήσεις και αποκρίσεις περί διαφόρων κεφαλαίων εκ διαφόρων προσώπων, Ερώτησις ις', PG 89,476Β-477Α.

2. Ρωμ. ιγ' 1.

3. πρβλ. Ιερεμ. γ' 15

4. Φλάβιος Φυτκάς: αυτοκράτωρ του Βυζαντίου (602-610), περιβόητος για την σκληρότητα και ακο-λασία του.

5. Βονόσος ή Βόνωσος: λογοθέτης (υπουργός) επί Φλαβίου Φωκά. 

Περιοδικό Αγιορείτικη Μαρτυρία
Τριμηνιαία Έκδοσις Ιεράς Μονής Ξηροποτάμου
Τεύχος 7

Πωλ Εμίλ-Ρουά Ὁ Χριστιανὸς διανοούμενος μέσα στὴν ἘκκλησίαἈπὸ τὸ «Χριστιανικὸν Συμπόσιον» 1969, ἔ

Ἡ Ἐκκλησία, κατὰ τὴν ἔκφραση τοῦ Πασκάλ, σχηματίζει ἕνα σῶμα «στοχαζομένων μελῶν». Εἶναι ἕνα σῶμα, ἕνας ὀργανισμὸς ποὺ παράχωρεὶ στὰ μέλη ποὺ τὸ ἀποτελοῦν τὴν ἀτομικότητά τους, ἀλλὰ μὲ τὴν πρόθεση νὰ τὰ εἰσαγάγη σὲ μιὰ κοινωνία εἰδικοῦ τύπου, σ' ἕνα κοινὸ πνεῦμα ποὺ δὲν εἶναι τίποτε ἄλλο παρὰ τὸ πνεῦμα τοῦ Χριστοῦ. Τοῦτο ἐδῶ ἀρκεῖ γιὰ νὰ πῆ κανεὶς ὅτι ὑπάρχει μιὰ κατάσταση τοῦ χριστιανοῦ διανοούμενου ποὺ δὲν εἶναι ἐκείνη τοῦ ξένου γιὰ τὴ πίστη μας διανοούμενου.Ὅπως ὁ πιὸ ἁπλὸς ἀπὸ τοὺς πιστούς, ὁ διανοούμενος ποὺ εἶναι χριστιανὸς κεντροθετεῖται πάνω στὸ Χριστὸ ἀπὸ τὸν ὁποῖο λαμβάνει τὸ φῶς καὶ τὴ δύναμη. Ἡ ζωὴ του ξετυλίγεται μέσα στὸ κόσμο τῶν γήινων μεριμνῶν, λαβαίνει μέρος στὶς μεγάλες συζητήσεις γιὰ τὸ πολιτισμό, διατρέχει ὅλους τους γήινους δρόμους, ἀλλὰ φυλάγει ἕνα ἄνοιγμα πρὸς τὸ σύμπαν τοῦ Ἀναστάντος ἀπὸ τὸ ὁποῖο ἀδιάκοπα ξαναποτίζεται.

Αὐτὸ ποὺ χαρακτηρίζει ἔκτοτε τὴ θέση τοῦ χριστιανοῦ διανοουμένου, εἶναι ὅτι στηρίζεται πάνω σὲ μιὰ κοινωνοῦσα ὕπαρξη ἀντλώντας τὴ συνεκτική της ἀρχὴ ἀπὸ τὸ Θεάνθρωπο ποὺ ἀναστήθηκε καὶ ποὺ μεταδίδει τὴ ζωή του στὸν κόσμο. Ὁ Χριστιανὸς εἶναι μπολιασμένος πάνω στὸ Χριστὸ μέσα στὸν ὁποῖο συναντᾶ τοὺς ἀδελφούς του. Ποτὲ δὲν ξαναβρίσκεται ἀπόλυτα μόνος ἀπέναντι στοὺς ἄλλους καὶ στὴν οἰκουμένη. Ἔχει τὴν πεποίθηση ὅτι δὲν ἐγκαταλείπεται στὴν προσωπική του ἀθλιότητα, καὶ ἡ ὕπαρξὴ του προσδιορίζεται πρῶτα σὰ μιὰ πείρα ἀλληλεγγύης. Μπασμένος μέσα στὴ δίνη τῆς θείας ζωῆς ποὺ ἀπὸ τὸ σῶμα τοῦ Χριστοῦ διαχύνεται μέσα στὴν ἱστορία, θέλει, κατὰ τὴν ἔκφραση τοῦ Père de Montshenil, «νὰ συμπράξη στ' ἀλήθεια στὴ κοινὴ προσπάθεια», νὰ εργαστῆ στὴ «συμπλήρωση τοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ». Δὲν εἶναι μονάχα φορέας ἰδεῶν ἢ εἰκόνων ποὺ κατασκευάστηκαν μέσα στὸ προσωπικό του ἐργαστῆρι, εἶναι, σαφῶς ἢ ὄχι, ζωντανὸς μάρτυρας μιᾶς ἀνθρωποθεϊκῆς πείρας ποὺ ξαπλώνεται σ' ὅλους τους τομεῖς τῶν γήινων δραστηριοτήτων μας.

Άγ. Γρηγόριος ο Θεολόγος Λόγος λα' περί του Αγίου Πνεύματος

Από: Στυλ. Γ. Παπαδόπουλος (επιμ.), Μιλάει ο Γρηγόριος ο Θεολόγος, μτφρ. Διονύσιος Κακαλέτρης, εκδ. Αποστολική Διακονία, Αθήνα 1991. Ο ΛΑ ' Λόγος είναι ο σπουδαιότερος από τους Θεολογικούς Λόγους του αγ. Γρηγορίου. Εκφωνήθηκε στο ναό της αγ. Αναστασiας στην Κωνσταντινούπολη, το 380, πιθανόν κατά το διάστημα μεταξύ Ιουλίου και Νοεμβρίου. Είναι η πρώτη φορά που σε ειδική πραγματεία, αφιερωμένη στο άγιο Πνεύμα, ομολογείται και καταδεικνύεται η θεότητα και το ομοούσιο του αγ. Πνεύματος. Ο Γρηγόριος διακηρύσσει την ορθή πίστη της Εκκλησίας ότι «εκ φωτός του Πατρός φως καταλαμβάνοντες τον Υιόν εν φωτί τω Πνεύματι» (§ 3). Καταρρίπτει, στη συνέχεια, τους συλλογισμούς των αιρετικών Πνευματομάχων με θεολογικά επιχειρήματα (§ 4-21) και τέλος, απαντώντας στο επιχείρημα ότι στην αγία Γραφή δεν δηλώνεται ρητά η θεότητα του Πνεύματος, παραθέτει πλήθος χωρίων, όπου υποδεικνύεται η θεότητα του Πνεύματος (§ 29-30). Αλλά και το ίδιο το Πνεύμα τώρα, σύμφωνα με το Γρηγόριο, φανερώνει στούς αξίους βαθύτερα και σαφέστερα οτι είναι Θεός, ένα από τα τρία πρόσωπα της μιας θεότητας (§ 26). 3. Εκείνοι, λοιπόν, oι οποίοι είναι δυσαρεστημένοι και με σφοδρότητα υπερασπίζονται το «γράμμα», επειδή εμείς τάχα εισάγουμε κάποιον ξένο και παρείσακτο Θεό, να ξέρουν καλά ότι φοβούνται εκεί που δεν υπάρχει φόβος. Και ας γνωρίζουν σαφώς, ότι κάλυμμα της ασέβειάς τους είναι η φιλία του «γράμματος», όπως θα φανεί εντός ολίγου, όταν, όσο είναι δυνατόν, θα ανατρέψουμε τα επιχειρήματά τους. Εμείς βέβαια έχουμε τόση πίστη στη θεότητα του Πνεύματος, το οποίο λατρεύουμε, ώστε από Αυτό θ' αρχίσουμε το λόγο για το Θεό, αναφέροντας τις ίδιες εκφράσεις για την Τριάδα, έστω κι αν φανεί σε μερικούς πολύ τολμηρό. «Ήταν το φως το αληθινό, το οποίο φωτίζει κάθε άνθρωπο που έρχεται στον κόσμο», ο Πατέρας. «Ήταν το φως το αληθινό, το οποίο φωτίζει κάθε άνθρωπο που έρχεται στον κόσμο», ο Υιός. «Ήταν το φως το αληθινό, το οποίο φωτίζει κάθε άνθρωπο που έρχεται στον κόσμο», ο άλλος Παράκλητος· «ήταν» και «ήταν» και «ήταν»· όμως ένα «ήταν» υπάρχει. «Φως» και «φως» και «φώς», αλλά ένα φως, ένας Θεός. Αυτό είναι εκείνο που ο Δαβίδ παλαιότερα κατανόησε, όταν έλεγε· «στο φως σου θα δούμε το φως». Και τώρα εμείς και έχουμε ιδεί και διακηρύσσουμε ότι κατανοούμε τον Υιό ως φως που προέρχεται από φως, τον Πατέρα, μέσα στο φως, του Πνεύματος. Έτσι έχουμε μια σύντομη και απλή θεολογία για την Τριάδα. Όποιος θέλει να περιφρονήσει όσα λέμε, ας τα περιφρονήσει. Κι όποιος θέλει ν' αμαρτάνει, ας αμαρτάνει· εμείς κηρύσσουμε αυτό που έχουμε καταλάβει καλά. Και αν από εδώ κάτω δεν ακουγόμαστε, σε υψηλό βουνό θ' ανεβούμε και θα φωνάξουμε. Θα «υψώσουμε» το Πνεύμα, δεν θα φοβηθούμε. Και αν φοβηθούμε, (αυτό θα γίνει) όχι την ώρα που κηρύσσουμε, αλλά όταν σιωπούμε (ησυχάζουμε).